Δημιουργία ζωντανών οικο-σελιδοδεικτών για τον 4ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών

Ο προβληματισμός

Η ιδέα γεννήθηκε όταν προσεγγίσαμε την θεματική των έμβιων οργανισμών και του κύκλου της ζωής στο φυσικό περιβάλλον. Τα χαρακτηριστικά τους (αναπνέουν, αντιδρούν, κινούνται, τρέφονται, αναπτύσσονται και αναπαράγονται) καθώς και ο μοναδικός και διαφορετικός τρόπος που συμβαίνει σε κάθε ζωντανό οργανισμό μονοπώλησαν το ενδιαφέρον των μαθητών. Σε αυτό συνέβαλε το πλούσιο εποπτικό υλικό (βίντεο διαφορετικών κύκλων ζωής) αλλά και η εξειδικευμένη διερεύνηση από τους μαθητές. Το ίδιο κυκλικό μοτίβο παρατηρήθηκε και στο τεχνητό περιβάλλον όταν η Γη (μπάλα προσωποποιημένη που συχνά χρησιμοποιείται για την πραγμάτευση οικολογικών ζητημάτων) με άχρηστα υλικά γύρω της ζήτησε από τα παιδιά να κάνουν Ανακύκλωση- Μείωση -Επαναχρησιμοποίηση. Έτσι όλοι κληθήκαμε να αποδείξουμε στη Γη ότι είμαστε κοντά της. Της δείξαμε τα παιχνίδια του μουσικού τοίχου μας στον κήπο που είναι άχρηστα κουζινικά σκεύη, τις ρόδες που φυτεύουμε, την αυτοσχέδια παρεούλα μας από κούτσουρα, τις διακοσμήσεις μας από κολοκύθες και κάπου εκεί γεννήθηκε ιδέα λαμπρή!  Αναρωτηθήκαμε τί υπάρχει στο σχολείο μας σε πληθώρα που δεν το χρησιμοποιούμε και οι σκέψεις πήγαν κατευθείαν στα χαρτιά-χαρτόνια και στα βότανα του βοτανόκηπού μας. Μάλιστα, κάποιοι μαθητές σημείωσαν ότι το ίδιο συμβαίνει και στο σπίτι τους. Έτσι πάρθηκε η απόφαση να τα συγκεντρώσουμε όλα αυτά, να τα επαναχρησιμοποιήσουμε και να φτιάξουμε σελιδοδείκτες οικολογικούς και μυρωδάτους, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο έναν κύκλο ζωής στην οικονομία.

Ο προγραμματισμός

Στάδιο 1 οργάνωση και καταγραφή: Ο προγραμματισμός καταγράφηκε στο ΟER canvas που μπορείτε να δείτε ΕΔΩ

Στάδιο 2 προηγούμενη γνώση και υλικά: Διδασκαλία του κύκλου ζωής στο φυσικό περιβάλλον και μετάβαση στο δομημένο-τεχνητό περιβάλλον. Εύρεση υλικών από την αποθήκη και προηγούμενες κατασκευές και αγορά νέων υλικών που θα χρειαστούν από www.why.gr (Διερευνητική μάθηση) ώστε να εξασφαλιστεί η καταλληλότητα αυτών.

Στάδιο 3 συλλογή: Αρχικά δημιουργήθηκαν δύο κάδοι επαναχρησιμοποίησης, ο ένας για χαρτί και ο άλλος για αποξηραμένα βότανα και ζητήθηκε από τους γονείς να τους γεμίζουν καθημερινά. Τα παιδιά ανέλαβαν την εποπτεία ώστε να μην τοποθετούνται ακατάλληλα υλικά σε αυτούς. Συχνά έκοβαν τα χαρτάκια σε μικρά κομμάτια και φρόντιζαν να πιέζουν τα βότανα ώστε να γίνονται σκόνη. Φυσικά καθημερινά οι μαθητές τοποθετούσαν και τα δικά τους υπολειπόμενα χαρτάκια στους κάδους. Σιγά σιγά και με την πολύτιμη συμβολή των γονέων οι κάδοι μας γέμισαν.

Στάδιο 4 κατασκευή μηχανισμού: Επόμενο βήμα ήταν η οικοδόμηση του μηχανισμού παραγωγής των σελιδοδεικτών. Είχαμε τα μιξεράκια για την πολτοποίηση, μας έλειπε ένας μηχανισμός πίεσης για την αποστράγγιση του νερού από τη σίτα και ένας μηχανισμός επιτάχυνσης της αφυδάτωσης του χαρτιού. Για την αποβολή του νερού συνθέσαμε έναν ρομποτικό βραχίονα με την πολύτιμη βοήθεια των γονέων στην κοπή των ξύλων. Στη συνέχεια τον συνθέσαμε με βάση τις οδηγίες και τον ονομάσαμε “Πατητή”. Ο βραχίονας λειτουργεί με τις σύριγγες που πιέζουν τις κλειδώσεις με τον αέρα που δέχονται όταν πατιέται το έμβολο.

Για την αφυδάτωση αρχικά αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε έναν κινητήρα θερμού αέρα τον οποίο έπρεπε να συνθέσουμε αλλά στη συνέχεια οι μαθητές πρότειναν να χρησιμοποιήσουμε τον ηλιακό φούρνο που είχαμε δημιουργήσει σε προγενέστερο χρόνο όταν ασχοληθήκαμε με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μάλιστα πρότειναν να τον μετονομάσουμε σε “Ηλιακό στεγνωτήριο”.

Επίσης η ιδέα για τα καλούπια των σελιδοδεικτών αναπροσαρμόστηκε και ενώ αρχικά το καλούπι αποστράγγισης θα ήταν η δημιουργία με το 3d pen, στη συνέχεια για λειτουργικούς λόγους (για να γίνεται πιο σωστά η αποστράγγιση και χωρίς τον κίνδυνο διάλυσης του καλουπιού) το καλούπι αποστράγγισης δημιουργήθηκε από κομμάτι μεταλλικού φακέλου αρχειοθέτησης (η σίτα δηλαδή) και το ξύλο που την συγκρατεί από σύνθεση πλαισίου ξύλινων αριθμητηρίων. Τα καλούπια με το 3d pen που δημιουργήθηκαν αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθούν στη μετέπειτα φάση της μορφής των σελιδοδεικτών όταν πια θα είναι έτοιμο το χαρτί για χρήση.

Τα δύο τμήματα του σχολείου ανέλαβαν αντίστοιχα τη δημιουργία του βραχίονα και των καλουπιών.

Στάδιο 5-ζωή στους σελιδοδείκτες: Καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς τα δύο τμήματα δημιούργησαν ιστορίες με τα LEGO Education StoryTales για τις εξής θεματικές: Σχολικός εκφοβισμός, Η Ελλάδα, Τουρκοκρατία, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Επανάσταση του 1821, Απελευθέρωση της Ελλάδας, Γιορτή της μητέρας, Μάχη της Κρήτης, Γενοκτονία των Ποντίων. Αυτές θα δώσουν ζωή στους σελιδοδείκτες μας. Σε κάθε έναν αποφασίστηκε να τοποθετηθεί ένα QR CODE ώστε ο κάτοχος του σελιδοδείκτη να το σαρώσει και να απολαμβάνει την ιστορία που έχει ο σελιδοδείκτης να πει φτιαγμένη από τα παιδιά. Εδώ βρίσκεται η σχετική playlist των ιστοριών.

Από τη σκέψη στην πράξη

Το εργαστήρι στήθηκε σε μια κυκλική διαδικασία με την Γη μας στο επίκεντρο. Μάλιστα δημιουργήθηκε και η σχετική ταμπέλα καθώς η δράση αυτή αποτελεί μέρος του μουσείου για βότανα το οποίο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο εργαστηρίου δεξιοτήτων ρομποτικής. Η δοσολογία των υλικών τοποθετήθηκε στην καρότσα της Μελίνας (bee-bot) η οποία βοήθησε στην αποσαφήνιση των ποσοτήτων. Ένας κόκκινος διάδρομος εργασίας δημιουργήθηκε για την Μελίνα και κάθε φορά που κουβαλούσε τα υλικά άλλαζε και στολή εργασίας ώστε να ξεχωρίζουμε το υλικό που κουβαλά. Το νερό τοποθετήθηκε από τα παιδιά στο μίξερ και ξεκίνησε η διαδικασία δημιουργίας του χαρτοπολτού. Στη συνέχεια η αυτοσχέδια σίτα έβγαλε τον χαρτοπολτό στραγγισμένο από τον πατητή (ρομποτικό βραχίονα) και το χαρτί τοποθετήθηκε στο ηλιακό στεγνωτήριο.* Το νερό της αποστράγγισης τοποθετήθηκε και πάλι στο μίξερ για τη δημιουργία χαρτοπολτού. Τέλος το στεγνό πια χαρτί σχεδιάστηκε με τα καλούπια από το 3d pen και κόπηκε σε σχήματα (καρδιά, δέντρο, λουλούδι και αστέρι). * Τα υπολείμματα του χαρτιού τοποθετήθηκαν πάλι στον κάδο συλλογής χαρτιού. Πάνω σε κάθε έναν σελιδοδείκτη τοποθετήθηκε με κόλλα ένα QR code τυχαία.

Διάχυση της πράξης

Στην τελική εκδήλωση του σχολείου οι γονείς κλήθηκαν να δημιουργήσουν με τα παιδιά σελιδοδείκτες και να ενημερωθούν για την απλότητα της διαδικασίας (δόθηκαν εναλλακτικές τεχνικές έναντι του ρομποτικού βραχίονα συμπίεσης (πίεση με τσόχα) και του ηλιακού στεγνωτηρίου (τοποθέτηση σε ζεστό μέρος)) συμβάλλοντας και οι ίδιοι στην κυκλική οικονομία. Μάλιστα οι γονείς έδειξαν ενθουσιασμό κατά τη διαδικασία αλλά και το αποτέλεσμα. Σε όλους τους γονείς δόθηκε έτοιμο στεγνό χαρτί να το διαμορφώσουν σε σελιδοδείκτη και να “δουν” την ιστορία που κάθε ένας έχει να πει.

Τελικό αποτέλεσμα

Παρά το γεγονός ότι στην αρχή η θέα του χαρτοπολτού ξένισε αρκετούς μαθητές, το αποτέλεσμα έδειξε να ανατρέπει την αρχική αποστροφή και η δημιουργία σελιδοδεικτών ήταν πια αγαπημένη καθημερινή πρακτική στο σχολείο. Η παρουσία των εκπαιδευτικών δεν ήταν πια απαραίτητη, τα παιδιά γνώριζαν επακριβώς την διαδικασία και κυρίως γνώριζαν ότι συνέβαλαν σε έναν σπουδαίο κύκλο ζωής της γης.

Επίσης σημαντικό είναι το γεγονός ότι στο συγκεκριμένο έργο ενσωματώθηκαν πολλές και διαφορετικές μέθοδοι, όπως η δημιουργία lego- ιστοριών, η δημιουργία καλουπιών με το 3d pen, η επανάχρηση και αναπροσαρμογή προηγούμενης κατασκευής (ηλιακός φούρνος) και η τελική εκδήλωση με τους γονείς ως δράση παρουσίασης και βιώματος σε μια κοινότητα μάθησης.

Yλικά

Υλικά  αγοράς: Ρομποτικός βραχίονας, επαναφορτιζόμενα μίξερ, Bee-bot,3d pen

Υλικά επανάχρησης: Ηλιακός φούρνος, τάπερ, σίτα από μεταλλικό φάκελο αρχειοθέτησης, πλαίσιο από ξύλινο αριθμητήριο,

Επέκταση και εναλλακτική χρήση

Οι γονείς που εντυπωσιάστηκαν από το αποτέλεσμα σκέφτηκαν πόσο όμορφο θα ήταν να τοποθετηθεί ως αντισκωρικό σε ντουλάπια αποθήκευσης ρούχων με τη χρήση του μυρωδικού της λεβάντας. Επίσης άλλοι σκέφτηκαν ότι ακόμα και όταν καταστραφεί θα μπορούσε να φυτευτεί ώστε να φυτρώσουν και πάλι τα μυρωδικά. Πολλοί κύκλοι σε μία διαδικασία ευχάριστη, δημιουργική και μυρωδάτη από τους Αειφοράκηδες του Αειφόρου Νηπιαγωγείου Ταυρωνίτη.

Εδώ η σελίδα μας στον διαγωνισμό